بازی فکری ترافورمینگ مارس سفر اکتشافی آرس (Terraforming Mars Ares Expedition)

پیام اُمیدبَخش
در این روزگارِ پیشرفت و شکوفاییِ بی‌سابقه، ما، بالاخره آماده‌ایم تا از آن‌چه که زمانی محدودیتِ خود می‌دانستیم، فراتر رفته و خانه‌ای جدید در میان ستارگان بَنا کنیم. سیّاره‌ی "مرّیخ"، چیزی فراتر از یک دنیای جدید برای سکونتِ جمعیت روزاَفزون ماست و این، نخستین گام ما، در به آغوش کشیدنِ ظرفیتِ جهان‌مان به عنوان یک کُلّ واحد خواهد بود.
آن‌چه برای واقعیت پذیرفتنِ این آینده‌ی درخشان نیاز داریم، سرمایه‌گذاری همه‌جانبه در پروسه‌ی "زمین‌مانندسازیِ سیّاره‌ی سُرخ" است. برای رسیدن به این هدف، از بزرگ‌ترین کمپانی‌های زمینی خواهشمندیم در تأمین مالیِ پژوهش‌های جدید، پُشتیبانیِ ساخت‌‌و‌سازها، حملِ مصالح و موادّ اوّلیه و انجامِ هر آن‌چه که برای خلقِ دنیایی پُرطراوت و قابل زیست برای بشریت لازم است، سهیم شوند. این پروژه، نیازمند تلاشی بی‌مُضایقه از سوی تمامی انسان‌ها خواهد بود ولی ما بر این باوریم که تضمین آینده‌ای بهتر برای فرزندان‌مان، ارزش تحمّلِ این‌همه دشواری را دارد.
تِری اِنگو، رابط نجومی سازمان ملل، 10 ژانویه 2315 میلادی.

توضیح: واژه‌ی "Terraforming" -که هنوز هم در ادبیات و سینمای علمی - تخیّلی، بیشتر کاربُرد دارد تا در واقعیت- به معنای دگرگون کردنِ شرایط خاکی، آبی، حرارتی و جوّیِ سیّاره‌ای دیگر به منظور شبیه کردن‌اَش به کُره‌ی زمین است که عموماً و اصولاً با هدفِ قابل سکونت و زندگی شدنِ آن سیّاره برای نوع بشر انجام می‌شود. در این کتابچه، به‌جای واژه‌ی "Terraforming"، از واژه‌های "زمین‌مانندسازی" و "همانندسازی" استفاده شده‌است.
نگاهی به بازی
"زندگی (سکونت) در مرّیخ: سفر اکتشافی آرِس"، بازی‌ای است با مکانیزم "ساخت موتور مولّد" (Engine-Building) که در آن، بازیکنان، کمپانی‌های عظیم میان‌سیّاره‌ای را با هدفِ قابل سکونت (و سودآور) کردنِ "مرّیخ"، مدیریت می‌کنند. شما این کار را با هزینه کردنِ "مِگا کرِدیت"ها (به اختصار: "MC"ها) برای "کارت‌های پروژه" که مستقیم یا غیرمستقیم به پروسه‌ی "زمین‌مانندسازی" کمک می‌کنند، انجام خواهید داد. برای رسیدن به پیروزی، باید تا جایی که می‌توانید، "درجه‌ی همانند‌سازی" (به اختصار: "TR") را بالا بُرده و "امتیاز" (به اختصار: "VP") کسب کنید. بازیکنان، "TR" خود را با بهبود بخشیدنِ پارامترهای زمینی، یعنی "اقیانوس‌ها، اُکسیژن و دما"، بالا می‌برند. "TR" همچنین تعیین‌کننده‌ی درآمد اصلی هر کمپانی نیز هست و در پایان بازی نیز "TR"ها به‌عنوان "امتیاز" مورد محاسبه قرار خواهند گرفت. امتیازات افزوده و ظرفیت‌ها و قابلیت‌های تولیدی نیز در اِزای ساختِ کارت‌های پروژه و سایر عملیات‌های انجام‌شده در طول بازی، به بازیکنان اهدا می‌شوند.
بازی در چند دور انجام شده و در هر دور، بازیکنان، یکی از مراحل را انتخاب خواهند کرد که تعیین می‌کند چه فعّالیت‌هایی در آن دور، انجام خواهد شد. مشخّصاً هر دور از بازی، با دورهای دیگر، متفاوت خواهد بود ولی می‌تواند از ساخت کارت‌های پروژه‌ی جدید، انجام عملیات‌های عمومی و عملیات‌های ویژه‌ی پروژه‌ها، درآمدزایی و تولید "منابع" (گرما و گیاهان) یا پژوهش برای کشیدن کارت‌های پروژه‌ی بیشتر، تشکیل شود. هر بازیکن، همه‌ی "فاز"های انتخاب‌شده برای دور را طی خواهد کرد و پاداشی ویژه نیز در "فاز"ی که خودش انتخاب کرده، دریافت خواهد کرد. برای سرعت بخشیدن به بازی، بازیکنان باید نتیجه‌ی کار خود را در هر "فاز"، هم‌زمان با هم تعیین کنند!
صفحه‌ی بازی، ردیف‌هایی دارد برای پایشِ اکسیژن، دما و درجه‌ی همانندسازی (TR)، به اضافه‌ی قسمتی برای "کاشی‌های اقیانوس" که در طول بازی، رو خواهند شد. بازی، وقتی که اکسیژن، به اندازه‌ی کافی برای تنفّس، موجود شده باشد (14%)، سطح آب اقیانوس‌ها، به حدّ مُناسب برای تولید آب و هوای "زمین‌مانند" رسیده باشد (9) و دما به درجه‌ای رسیده باشد که خطر یخ‌زدگی را دفع کند (8 درجه سانتی‌گراد)، به پایان می‌رسد. در چنین حالتی، "زندگی در مرّیخ" -اگر خوش‌آیند نباشد- دستِ‌کم امکان‌پذیر خواهد بود!
برنده، بازیکنی است که در پایان بازی، بیشترین امتیاز (VP) را داشته باشد.

اجزاء بازی
1 صفحه بازی / 208 کارت پروژه / 9 کاشی اقیانوس
4 صفحه شخصی / 12 کارت کُمپانی
24 توکن امتیاز جنگل (16 توکن 1 امتیازی و 8 توکن 5 امتیازی)
148 مکعب منبع (100 مکعب مس، 24 مکعب نقره و 24 مکعب طلا)
20 کارت فاز (در 4 رنگ مختلف؛ 5 کارت از هر رنگ)
52 مکعب شخصی (در 4 رنگ مختلف؛ 13 مکعب از هر رنگ)
2 مکعب شفّاف (برای ردیف‌های اکسیژن و دما)
5 توکن فاز

پایان بازی:

با محقّق شدن همه‌ی این شرط‌ها، پروژه‌ی پایان بازی کلید می‌خورد:
1) همه‌ی 9 کاشی اقیانوس، به روی آبی برگردانده شده باشند.
2) دما 8+ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد.
3) میزان اکسیژن 14% باشد.

وقتی همه‌ی شرایط محقّق شود، بازیکنان، فاز جاری را تا پایان بازی کرده و سپس به سراغ امتیازشماری نهایی می‌روند. هیچ فاز دیگری در بازی نخواهیم داشت! مثلاً اگر "شروط زمین‌مانندسازی" در فاز ساخت‌و‌ساز محقّق شوند و فازهای عملیات و تولید هم جزو فازهای انتخابی دور جاری باشند.

راهنمایی: اگر بازی در فاز عملیات به پایان برسد، بازیکنان احتمالاً تمایل خواهند داشت همه‌ی کارت‌های دست‌شان و همه‌ی MC های‌شان را به عملیات‌های استاندارد -که TR نصیب‌شان می‌کنند- تبدیل کنند.

امتیازشماری نهایی
بازیکنان، مجموع امتیازات خود را محاسبه می‌کنند:
1) 1VP (1 امتیاز) به اِزای هر TR شان.
2) 1VP به اِزای هر امتیاز توکن‌های جنگل‌شان.
3) امتیازات ذکر-شده بر روی کارت‌های پروژه‌ای که بازی کرده‌اند، از جمله، کارت‌هایی که امتیازات مُتغیّری دارند که با نشان ستاره مشخّص شده‌اند.
برنده، بازیکنی است که بیشترین مجموع امتیازات را داشته باشد. در صورت تساوی، برنده، بازیکنی است که بیشترین مجموع منابع گرما، MC و گیاه را داشته باشد. یادتان نرود که کارت‌های پروژه‌ی دست‌تان را به MC‌ تبدیل کنید!

نمادها
همه‌ی قابلیت‌ها و پیش‌نیازهای کارت‌های پروژه، هم به صورت کتبی، هم به صورت نمادین، بیان شده‌اند.

امتیازات (VP) و درجه همانندسازی (TR)
امتیازات: امتیازهایی هستند که در پایان بازی، به مجموع امتیازات شما اضافه می‌شوند. برخی کارت‌ها، یا یک امتیاز ثابت و مشخّص دارند یا امتیازی وابسته به موردی دیگر (مثلاً وابسته به منابع روی کارت یا کارت‌های بازی-شده‌ی خاص). شما بازی را با داشتن بیشترین امتیاز (VP) می‌بَرید!
زمان صرف کردن برای زمین‌مانندسازی به روشی پایدار و مُحیط‌آگاه، خلق سازه‌های تأثیرگذار و آوردن مخلوقاتی زیبا به سیّاره‌ی جدیدمان، در نهایت بی‌پاداش نخواهند ماند.
درجه همانندسازی (TR): امتیازهایی هستند که هم در طول بازی، برای شما MC تولید می‌کنند، هم در پایان بازی، به مجموع امتیازات شما اضافه می‌شوند. "TR"، مقیاس و معیاری است برای میزان موفّقیت شما در پروژه‌ی همانندسازی. هر بار که دما را افزایش دهید، سطح اکسیژن را بالا ببرید، یا یک کاشی اقیانوس رو کنید، "TR‌" شما بالا می‌رود.
هر گامی در جهت زمین‌مانندسازی، خودش پاداشِ خودش است امّا به عنوان پاداشی افزوده، در قبال زحمات بی‌شائبه‌ی شما برای قابل سکونت کردن مرّیخ، دولت نیز مبلغی را به شما پرداخت خواهد کرد!

پارامترها
سه پارامتر در بازی داریم که میزان زمین‌مانند شدن مرّیخ را اندازه‌گیری می‌کنند: دما، اکسیژن و اقیانوس‌ها. شما و رقیبان‌تان، در زمین‌مانندسازی مرّیخ با یکدیگر رقابت می‌کنید. هر کدام از این نمادها، یک بار بالا رفتن پارامتر مربوطه را نشان می‌دهند. هر بار که یکی از این پارامترها را افزایش دهید، 1TR دریافت می‌کنید.
همه‌ی جنبه‌های آماده‌سازی خانه‌ی جدیدمان، به یک اندازه اهمّیت دارند؛ فقط وقتی که سطح اتمسفر و اقیانوس‌های ما به پایداری رسیده باشند، می‌توانیم اِسکانِ شهروندان‌مان را آغاز کنیم.

دما: دما را 2 درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش دهید. گرما، MC یا تأثیرات کارت‌ها می‌توانند برای افزایش دما مورد استفاده قرار بگیرند. دما از 30- سانتی‌گراد آغاز شده و می‌تواند هر بار 2 درجه افزایش یافته و نهایتاً به 8+ سانتی‌گراد برسد. نتیجه‌ی چنین دمایی، منطقه‌ای است مُعتدل که در آن، آب به صورت مایع باقی می‌ماند.
اکسیژن: اکسیژن را 1% افزایش دهید. گیاهان، MC یا تأثیرات کارت‌ها می‌توانند برای افزایش سطح اکسیژن مورد استفاده قرار بگیرند. اکسیژن از -صفر- آغاز شده و می‌تواند هر بار 1 درصد افزایش یافته و نهایتاً به 14% برسد. این سطح اکسیژن برابر است با سطح اکسیژن در ارتفاع 3000 متری زمین.
اقیانوس‌ها: یک کاشی اقیانوس رو کنید. MC یا تأثیرات کارت‌ها می‌توانند برای رو کردنِ کاشی‌های اقیانوس مورد استفاده قرار بگیرند. هر کاشی اقیانوس، نشانگرِ 1% پوشش اقیانوسی است. پوشش اقیانوسی از -صفر- آغاز شده و می‌تواند هر بار 1 درصد افزایش یافته و نهایتاً به 9% (9 کاشی اقیانوس) برسد. با پوشش اقیانوسیِ 9 درصدی، مرّیخ، چرخه‌ی آبی خواهد داشت که می‌تواند باران و رودخانه‌ها را به وجود بیاورد.

منابع
4 نوع منبع در بازی داریم که می‌توانند در پروژه‌ی همانندسازی، مورد استفاده‌ی کمپانی شما قرار بگیرند: MC، گیاهان، گرما و منابع ویژه (حیوانات، میکروب‌ها و دانش).

مِگا کرِدیت (MC): ارز رایج قرن بیست‌و‌چهارم و روش پرداخت کُمپانی شما برای تکمیل پروژه‌ها و انجام عملیات‌های خاص.
گیاهان: نشان‌دهنده‌ی تلاش خستگی‌ناپذیر کمپانی شما در افزایش پوشش جنگلیِ مرّیخ هستند؛ منابعی هستند که می‌توانید با استفاده از آن‌ها جنگل ساخته و اکسیژن را افزایش دهید.
گرما: نشان‌دهنده‌ی اقدامات کُمپانی شما برای قابل سکونت کردنِ سیّاره‌ی مرّیخ است؛ منبعی است که می‌توانید با استفاده از آن، دما را 2 درجه سانتی‌گراد بالا ببرید.
منابع ویژه: کمپانی شما می‌تواند بر روی حیوانات، میکروب‌ها یا منابع علمیِ خانه‌ی آینده‌ی نوع بشر سرمایه‌گذاری کند. این 3 منبع ویژه، بر روی کارت‌های پروژه جمع‌آوری شده و برای تأثیراتی خاص، هزینه می‌شوند.

ظرفیت‌ها - فولاد و تیتانیوم
برخی از کارت‌های سبز، به بازیکنان، ظرفیت‌های فولاد / تیتانیوم اهدا می‌کنند. این ظرفیت‌ها، هزینه‌ی بازی کردنِ کارت‌های پروژه را کاهش می‌دهند. مصالح ساختمانی مناسب، در آغاز یک پروژه‌ی گران‌قیمت، اهمّیتی حیاتی دارند.

فولاد: نشانگرِ مصالح ساختمانی به‌کاررفته در مرّیخ است. هر ظرفیت فولاد، هزینه‌ی بازی کردن هر کارت پروژه‌ی دارای برچسب ساخت‌و‌ساز (@) را 2MC کاهش می‌دهد.

تیتانیوم: نشانگرِ مصالح ساختمانی به‌کاررفته در فضاست. هر ظرفیت تیتانیوم، هزینه‌ی بازی کردن هر کارت پروژه‌ی دارای برچسب فضا (@) را 3MC کاهش می‌دهد.

برچسب‌ها
کارت‌های پروژه می‌توانند 1 الی 3 برچسب در خود داشته باشند که می‌توانند مورد اشاره‌ی تأثیرات برخی کارت‌ها قرار بگیرند.

ساخت‌و‌ساز: این پروژه، شامل ساخت‌و‌ساز در مرّیخ است و با استفاده از فولاد، می‌تواند ارزان‌تر تولید شود.
فضا: این پروژه، از تکنولوژی فضایی استفاده می‌کند و با استفاده از تیتانیوم، می‌تواند ارزان‌تر تولید شود.
نیرو: این پروژه، شامل تولید و خلقِ انرژی و تبدیل انرژی به سایر منابع است.
دانش: این پروژه، به ابداع تکنولوژی‌های جدید و پیشرو به منظور تسهیل پروسه‌ی همانندسازی کمک می‌کند.
جوویَن (ژوپیتری): "جوویَن" یعنی "مُرتبط با ژوپیتر"؛ این پروژه، معرّفِ زیرساختی در بیرون از منظومه‌ی شمسی است.
زمین: این پروژه با فعّالیت‌هایی در کُره‌ی زمین مرتبط است.
گیاه: این پروژه، شامل گیاهان و سایر اُرگانیزم‌های فوتوسنتزکننده است.
میکروب: این پروژه، شامل وارد کردن انواع مختلف میکروب‌ها به اِکوسیستم مرّیخ است.
حیوان: این پروژه، شامل وارد کردن انواع مختلف حیوانات به اِکوسیستم مرّیخ است. این کارت‌ها VP تولید می‌کنند.
رویداد: این پروژه، عملیاتی است یک‌باره برای تأثیرگذاری همیشگی بر مرّیخ. کارت‌های رویداد، قرمز رنگ هستند.
ستاره: وقتی که آیکانی، یک نشان ستاره (*) در کنار خود دارد، یعنی این که قانونی خاص وجود دارد که باید در متن نوشته‌شده بر روی کارت بخوانید.

شیوه بازی مُشارکتی 2 نفره
در این شیوه، دو بازیکن با همکاری یکدیگر سعی می‌کنند پیش از تمام شدن زمان، مرّیخ را به بهترین شکل ممکن زمین‌مانندسازی کنند. همه‌ی قوانین این شیوه، مطابق با قوانین شیوه‌ی اصلی است، با چند تغییر و استثناء:

آماده‌سازی
پس از پایان مراحل آماده‌سازی، در بخش بالا - سمت راست صفحه‌ی بازی، 27 مکعب مِس و 3 مکعب شخصی از یکی از رنگ‌های بی‌استفاده بگذارید.

روش بازی
بازیکنان باید یکدیگر را راهنمایی کرده و به یکدیگر شور و شوق بدهند! توصیه می‌کنیم مستقیماً در مورد کارت‌هایی که در دست دارید، صحبت نکنید ولی می‌توانید مفاهیم عمومی‌تر را بیان کنید؛ مثلاً: "من می‌تونم کُلّی گرما تولید کنم؛ نگرانِ اون نباش!" یا "من، این دور، فاز تولید رو انتخاب می‌کنم."
در هر دور، بعد از آن که بازیکنان کارت‌های فاز را رو کردند، هر بازیکن 1 مکعب از ستون روی صفحه برمی‌دارد. اگر یک مکعب مسی برداشتید، آن را به MC خود اضافه کنید. اگر یکی از مکعب‌های رنگی بازیکنان را برداشتید، آن را بسوزانید و در عوض، می‌توانید یکی از کارت‌های پروژه‌ی دست‌تان را با یکی از کارت‌های پروژه‌ی دست هم‌بازی‌تان معاوضه کنید.

پایان بازی
بازی، در پایان دوری که در آن، آخرین مکعب برداشته می‌شود، به پایان می‌رسد (15 دور).
در پایان بازی، اگر همه‌ی شروط زمین‌مانند‌سازی محقّق شده باشد و بازیکنان دستِ‌کم به 80VP رسیده باشند، بازیکنان برنده‌اَند! در غیر این صورت، بازنده‌اَند! امتیازات خود راثبت کرده و سعی کنید در دفعات بعدی، بهتر و بهتر عمل کنید!

بازی تک‌نفره
هدف بازی تک‌نفره، تکمیل زمین‌مانندسازی تا پیش از تمام شدن زمان است. همه‌ی قوانین این شیوه، مطابق با قوانین شیوه‌ی اصلی است، با چند تغییر و استثناء

نگاهی به رَوند بازی
بازی در چند دور انجام می‌شود. هر دور، شامل 3 گام است:

الف) گام برنامه‌ریزی - انتخاب کنید که در این دور، چه اتّفاقاتی بیفتد!
همه‌ی بازیکنان، هم‌زمان با هم، یک کارت فاز از دست‌شان انتخاب کرده و "به‌پُشت" پیشِ روی خود می‌گذارند. هیچ بازیکنی حق ندارد دو دور، پشت سرِ هم یک عملیات را انتخاب کند.

ب) گام تعیین نتیجه‌ی فازها - نقشه‌تان را اجرا کنید!
بازیکنان، فازهای انتخابی را -و فقط فازهای انتخابی را- به ترتیب حلّ‌و‌فصل می‌کنند. این گام، نوبتی نیست و همه‌ی بازیکنان هم‌زمان بازی می‌کنند. همه‌ی بازیکنان در همه‌ی فازها شرکت می‌کنند ولی فقط در فازهای انتخابی خودشان، پاداش دریافت می‌کنند. پاداش‌ها در بخش پایینی کارت‌های فاز ذکر شده‌اند.
فازهای انتخابی همیشه به این ترتیب حلّ‌و‌فصل می‌شوند:

1) فاز توسعه
هر بازیکن می‌تواند -با پرداخت هزینه‌ی لازم- 1 کارت پروژه‌ی سبز از دست‌اَش بازی کند.
2) فاز ساخت‌و‌ساز
هر بازیکن می‌تواند -با پرداخت هزینه‌ی لازم- 1 کارت پروژه‌ی آبی یا 1 کارت پروژه‌ی قرمز از دست‌اَش بازی کند.
3) فاز عملیات
هر بازیکن می‌تواند از عملیات‌های کارت‌های بازی‌شده‌اَش (هر کدام 1 بار) و عملیات‌های استانداردِ صفحه‌ی شخصی‌اَش (چند بار) استفاده کند.
4) فاز تولید
هر بازیکن، بر اساس میزان تولیدش به واسطه‌ی کارت‌های سبز و کارت‌های کمپانی‌اَش، منابع به دست ‌آورده و به اندازه‌ی TR اَش، MC کسب می‌کند.

5) فاز پژوهش
هر بازیکن، 2 کارت پروژه می‌کشد؛ یکی را برای خود نگه داشته و دیگری را می‌سوزاند.
اگر شما فاز پژوهش را انتخاب کرده باشید، 5 کارت می‌کشید و 2 کارت را برای خود نگه می‌دارید.

ج) گام پایان - اندکی تمیزکاری!
هر بازیکن، کارت‌های اضافه‌ی دست‌اَش را می‌سوزاند تا بیشتر از 10 کارت در دست نداشته باشد و به اِزای هر کارتی که می‌سوزاند، 3MC دریافت می‌کند.
همه‌ی توکن‌های فاز را به سمت "درِ بسته" برگردانده و دور بعدی را آغاز کنید.

بازی، وقتی به پایان می‌رسد که همه‌ی پارامترهای زمینی، تکمیل شده باشند.
بازیکنی که بیشترین امتیاز (VP) را داشته باشد، برنده‌ی بازی خواهد بود!